كليساهای اصفهان

منطقه ارمني نشين استان عمدتا محدوده ناحيه جلفا است .اجداد اوليه ارمنياني كه هم اكنون دراين ناحيه ساكن هستند به فرمان شاه عباس درسال 1014 ه . ق ازمحل خود درخط مرزي شمال غرب ايران – جلفا – به اصفهان كوچ داده شدند وبه فرمان وي اراضي وسيعي ازساحل جنوبي زاينده رود جهت اسكان به آنها واگذار شد ودر طي ساليان متمادي برجمعيت آنها افزوده شد . درحال حاضر تعدادي نمازخانه –كليسا و منازل قديمي ازدوران صفويه دراين ناحيه باقي مانده است كه تعدادي از اين كليساهاازجهت ويژگي هاي معماري وتفاويس هنري – ازساير ابنيه مشابه ممتازترند

مانند كليساهاي هاكوپ . وانك . بيت اللحم . استپانوس . يوحنا . سركيس و … غيراز اين كليساها – ارامنه كاتوليك و پروتستان هم درمحله سنگ تراشها ومحله هاكوپ جان براي خود كليساي مخصوص دارند.

كليساي هاكوپ

كليساي هاكوپ اولين كليساي ارامنه اين ناحيه است كه درسال1065 – بعداز مهاجرت ارمنيان به اصفهان احداث شده ودر حال حاضر درحياط كليساي مريم واقع است . اين كليسا از آن جهت كه اولين كليساي ايجاد شده ارامنه جلفاست – مورد احترام وتوجه خاص آنها است .اين كليسا در سال 1613 ميلادي همزمان با سلطنت شاه عباس اول بناشد .اين بنا توسط شخصي بنام خواجه آوتيكودر كنار كليساي قديمي ترهاكوپ ساخته شده است . كليساي مريم داراي حياط وسيعي است كه دورتادور آ ن اتاقهايي اي استراحت نماز گزاران تعبيه شده است. دروسط حياط ساختمان كليسا واقع شده كه داراي ستون هايي دراطراف و گنبد يك پوش است . داخل كليسا مزين به نقاشي وكاشي هفت رنگ است .

كليساهاي بيت اللحم و گئورگ

اين كليسا در ميدان جلفا به فاصله كمي از كليساي مريم قراردارد . ساختمان آن را يكي از ارامنه نيكوكار آن دوره بنام خواجه پطرس ولي جانيان –احداث كرده است وتصوير اودرديوار كليسا جاي داده شده است .كليساي گئورگاين كليسا يكي ديگر از كليساهاي جالب و ديدني ارامنه جلفا است كه به كليساي غريب مشهور است . دراين كليسا قطعات بزرگ سنگ هاي مقدس – اوچ كليسا– نگهداري مي شود .

كليساي وانگ

اين كليسا بزرگ ترين وزيبا ترين كليساي جلفاي اصفهان است كه از نظر تزيينات ونقاشيهاي فضاي داخلي بسيار جالب توجه است . طاق كليساي وانك كه در زبان ارمني كليساي اعظم معني مي دهد از نظر طلا كاري سقف وسطح داخلي گنبد و نقاشي هاي تاريخي يكي از زيبا ترين كليساها جلفاي اصفهان است كه درنوع خود بي نظير است . اين كليسا به نامهاي – سن سو – و –دو آ ناپركيچ – كه به زبان فرانسه به معني نجات دهنده است نيز معروف است . داخل كليسا وديوارهاي اطراف آ ن از تزيينات ونقاشي رنگ وروغن و آب طلا به سبكهاي ايراني وتصاويري از زندگي حضرت مسيح – ع –متاثر از نقاشي ايتاليايي تزيين شده است .روبه روي در اصلي اين كليسا – برج ناقوس كليسا قرار دارد كه در زمان شاه سلطان حسين صفوي ساخته شده است . كتيبه تاريخي ناقوس – نامهاي شاه سلطلن حسين و خليفه بزرگ و باني ساختمان كه به زبان ارمن نوشته اند – را در سال 1702 ميلادي در آنجا نصب كرده اند.

کلیسای وانک یا آمنا پرکیج نام کلیسایی است در محله جلفای اصفهان. این کلیسا از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می‌باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته شده‌است. وانک در زبان ارمنی به معنی کلیسای جامع است.

ارامنه بعد از کوچ بزرگ یعنی در سال ۱۶۰۵ به دستور شاه عباس دوم به اصفهان آورده شدند. آنها از بدو ورود شروع به ساختن محل زندگی کردند و در وهلهٔ اول کلیساها را بنا کردند. ارامنه مردمانی بودند که مذهب برایشان اهمیت بسیاری داشت. پس این باعث می‌شد که محلی برای دعا و راز و نیاز با خدای خود داشته باشند. اولین آنها کلیسای وانک بود. وانک اولین بار در سال ۱۶۰۴ ساخته شد که البته این بنا خیلی کوچک‌تر از بنای فعلی و با وسعت کم ساخته شد.

۵۰ سال بعد از ساخت اولیه به خواست و تشویق خلیفه وقت داویراول (خلیفه شخصی است روحانی که ازدواج نمی‌کند و امور ارامنه در دست اوست این شخص از ارمنستان و یا لبنان که رئوس مذهبی ارامنه هستند انتخاب شده وبه نقاط مختلفی که ارامنه ساکن هستند فرستاده می‌شود) این مکان ویران شده و جای آن بنایی با طرحی شکوهمند و عظیم ساخته می‌شود. ساخت این مکان ۹ سال به طول می‌انجامد و در سال ۱۶۶۴ در زمان سلطنت شاه عباس دوم به اتمام می‌رسد. این مکان را برای تعلیم راهبان و اسکان خلیفه بنا می‌کنند.

این کلیسا و یا دیر آمناپرگیچ (ناجی همگان) در جنوب اصفهان در محلهٔ جلفا یعنی در میدان بزرگ این محله واقع است. بنای عظیم و برج ساعت آن از فاصلهٔ دور مشخص است با ایرن این بنا با ذوق و سلیقهٔ مردمان این منطقه بیشتر آشنا می‌شویم مردمانی که خاک خود را رها کرده وبه سرزمین غریب آورده شدند و اثری چنین زیبا خلق کرده‌اند. این بنا دو در ورودی دارد که در اصلی دری چوبی بزرگ است که مردم از آن رفت و آمد می‌کنند. سر در این ورودی منظره‌ای از داخل دیر با کاشی لاجوردی و خاکستری مزین شده بالای تصویر به خط ارمنی این چنین نوشته شده «دیر ناجی همگان محلی برای راهبان». بعد از ورود دالانی وجود دارد که در دو طرف دالان دو اتاق وجود دارد که قبلاً در آن اتاق‌ها به امور مربوط به ارامنه رسیدگی می‌کردند؛ ولی در حال حاضر یکی به عنوان مغازه‌ای کوچک و دیگری به عنوان اتاق نگهبانی از انها استفاده می‌شود. دالان به سمت پلکان ورودی می‌رود. در سمت راست پلکان برج ناقوس واقع است. در زیر این برج دو قبر وجود دارد؛ این قبرها متعلق به سربازی ارمنی و دیگری متعلق به پیشوای ارمنی است. این برج ۳۸ سال بعد از بنای اصلی دیر ساخته شده‌است. هزینهٔ آن را تاجری ارمنی به اسم هوانجان جمالیان متقبل گشته‌است.

در سمت راست این بنا (برج ناقوس) کتیبه‌ای بزرگ به رنگ آبی مشخص است و دور آن را سنگهای صلیبی احاطه کرده‌اند این سنگهای صلیبی به زبان ارمنی (خاچ کارم نام دارند یعنی همان سنگ صلیبی) این سنگها یا خاچ کارها از کلیساهای ویران شدهٔ جلفا به این مکان آورده شده و در این دیوار نصب شده‌اند. در قسمت سمت چپ برج ناقوس بنای یاد بودی چشم بیننده را به طرف خود جلب می‌کند این بنای یاد بود، یاد بودی از قتل عام ارامنه‌است که در سال هزار و نه صد و پانزده به دست ترکان عثمانی صورت گرفته هر ساله در این مکان در روز بیست و سه آوریل مراسم برگذار می‌شود که مردم (ارامنه) جمع شده و شمع روشن می‌کنند و یاد شهدای ارمنی را گرامی می‌دارند.